Θαμνοκυπάρισσο Ή Φίδα (Juniperus phoenicea)

Το είδος Juniperus phoenicea ή κοινώς φοινικική άρκευθος είναι άρκευθος που απαντάται σε όλη την λεκάνη της Μεσογείου, από το Μαρόκο και την Πορτογαλία ανατολικά μέχρι την Κροατία, την Ιταλία, την Τουρκία και την Αίγυπτο, νότια στα βουνά του Λιβάνου, στην περιοχή της Παλαιστίνης και στη δυτική Σαουδική Αραβία κοντά στην Ερυθρά Θάλασσα, καθώς και στη Μαδέρα και τα Κανάρια Νησιά.

Το είδος αυτό στην Ελλάδα απαντάται με τις κοινές ονομασίες: θαμνοκυπάρισσο, άγριο κυπαρίσσι, κέδρος, ήμερος κέδρος, φίδα, βένι ή αόρατος. Αναπτύσσεται ως επί το πλείστον σε χαμηλά υψόμετρα κοντά στις ακτές της θάλασσας αλλά φτάνει και σε υψόμετρο τα 2.400 μ. στα βουνά του Άτλαντα.

Περιγραφή

Είναι σαν ένας μεγάλος θάμνος ή μικρό δέντρο με ύψος 5-8 μ. με κορμό μέχρι 1-2 μ. σε διάμετρο και στρογγυλεμένη ή ακανόνιστη κορυφή. Ο φλοιός, ο οποίος μπορεί να ξεφλουδιστεί σε λωρίδες, και είναι σκούρος γκριζοκαφέ.

Είδη

Υπάρχουν δύο ποικιλίες του είδους που αντιμετωπίζονται ως υποείδη από ορισμένους συγγραφείς και ως ξεχωριστά είδη από άλλους:

• Juniperus phoenicea var. phoenicea = J. phoenicea. Χαρακτηριστικά: κώνοι σφαιρικοί, περίπου όσο το μήκος. Τα φύλλα είναι μικρά και αμβλεία. Ρίχνει την γύρη την άνοιξη.
• Juniperus phoenicea var. turbinata (συν. Juniperus turbinata). Χαρακτηριστικά: περιορίζεται σε παραθαλάσσια ενδιαιτήματα αμμόλοφων. Κώνοι οβάλ, στενότεροι. Τα φύλλα του είναι μακριά και λεπτά. Ρίχνει την γύρη το φθινόπωρο.

Χρήσεις

Το ξύλο του είδους είναι πολύτιμο ιδίως σε νησιωτικές περιοχές. Έχει χαρακτηριστικά «νερά», είναι μετρίως βαρύ, εξόχως αρωματικό, και χαρακτηρίζεται από πολύ υψηλή αντοχή και φυσική διάρκεια και ανθεκτικότητα στη σήψη και στις προσβολές από έντομα και μύκητες.

Στην Ελλάδα, ιδίως στις Κυκλάδες, τα Κύθηρα και αλλού χρησιμοποιείται για δομικές μικρές κατασκευές σε κατοικίες ως υποστηρίγματα, επίσης πάσσαλος για φράκτες και συχνά σε γεωργικά σκεύη. Παλιότερα η βασική του χρήση ήταν ως δομικό στοιχείο για δοκάρια στις στέγες και σε σκέπαστρα ή άλλα.