Το μυστικό της Κυρούλας, στο Οίτυλο της Μάνης.

Πρόλογος

Αν βρεθείς στη Μάνη, στην περιοχή του Οτύλου, τις ημέρες των Χριστουγέννων, θ ακούσεις για μια περίεργη γιορτή! Μια περίεργη σύναξη ανθρώπων, ανήμερα τα Χριστούγεννα, σε ένα σπίτι του χωριού του Οιτύλου, ιδιαίτερης  σημασίας, για πολλούς Βοιτυλιώτες!

Ο Οίκος των Μεδίκων

Ο Οίκος των Μεδοίκων, είναι το σπίτι αυτό που συγκεντρώνει την ημέρα των Χριστουγέννων, τα βλέμματα συγχωριανών και επισκεπτών του Οιτύλου, καθώς εδώ και εξακόσια χρόνια τελείται μια τελετουργία μεταξύ των απογόνων των Μεδοίκων, για την παράδοση στον κατά σειράν, των ”επτά”, παίδα του ”Μυστικού της Κυρούλας”!

Ας δούμε, πως περιγράφει την γιορτή αυτή, ο κ. Μιχάλης Μπατσινίλας, ιστορικός και ερευνητής, και ο ένας εκ των ”επτά” παίδων, ο οποίος παρέλαβε εν έτει 2020 την εντολή της ”ανανέωσης της αγάπης” μεταξύ της οικογένειας των Μεδοίκων- Γιατριάνων!

(Από την σελίδα του στο facebook)

”Οι Μέδικοι- Γιατριάνοι του Οιτύλου και η Μεγάλη Γιορτή

Η ημέρα των Χριστουγέννων είναι διπλά γιορτάσιμη στο Βοίτυλο, της Μάνης! Όπως όλος ο Χριστιανικός κόσμος γιορτάζουμε την γέννηση του Φωτός και της Αγάπης –του Σωτήρος Υμών Ιησού Χριστού! Οι Μέδικοι–Γιατριάνοι γιορτάζουμε και την εντολή των Γεναρχών μας, για ανανέωση της αγάπης μεταξύ των μελών της οικογένειας.

Ιστορικό της γιορτής

Δεν είναι τυχαία η χρονιάρα αυτή μέρα για τέτοιο γιορτασμό, το ξεκίνημα ανάγεται στο Βυζάντιο, στην έδρα της ορθοδοξίας, στην Κωνσταντινούπολη, όπου ο αυτοκράτορας Μανουήλ Παλαιολόγος, με τον ερχομό του το 1415 στο Βοίτυλο, για να επιβάλλει προσωπικώς την τάξη και τέρμα στα σκοτώματα και τα μίση, επέβαλε στον διοικητή Βοιτύλου και Μεθώνης που είχε έδρα στο κάστρο της Μαΐνης εδώ στο Οίτυλο και έμενε στο Παλάτι απέναντι απ’ τον Ταξιάρχη, να γιορτάζει με επιβλητικότητα την ημέρα των Χριστουγέννων.

Το Μυστικό της Κυρούλας

Εκείνη την ημέρα να μαζεύονται οι Κεφαλές των τοπαρχιών της Μάνης εδώ στο Βοίτυλο, να εκκλησιάζονται στο ναό του Σωτήρα, που ήταν τότε ο μεγαλύτερος και μητροπολιτικός ναός του Βοιτύλου μετά να πηγαίνουν όλοι στο Παλάτι μαζί με τον λαό να συντρώγουν και να συνδιασκεδάζουν ν’ ασπάζονται αλλήλους και να λησμονούν τα μίση.

Αυτό γινότανε στην Κωνσταντινούπολη, στον Μιστρά και σε όσα κάστρα–πόλεις πέρασε ο αυτοκράτορας.

Όμως με την Τουρκοκρατία το έθιμο σιγά–σιγά έσβησε παντού, μονάχα εδώ στο Βοίτυλο μια φωτισμένη γυναίκα η ”Κυρούλα των Μεδίκων” Ανθή φρόντισε για την συνέχεια του εθίμου. Όμως οι τοπάρχες αντιδρώντας για το πέρασμα της διαφέντεψης των συμφερόντων της Μάνης στους Μέδικους–Γιατριάνους, που έγιναν με νόμιμο κληρονομικό δικαίωμα, γιατί ο μοναχογιός της παντρεύτηκε την μοναχοκόρη του τελευταίου διοικητή Βοιτύλου Μάνης και Μεθώνης, Ιωάννη Παλαιολόγου, οδήγησαν την Ανθή να κρατήσει ενωμένα τουλάχιστον τα παιδιά, εγγόνια και απογόνους της γενιάς των Μεδίκων-Γιατριάνων.

Όμοιες γιορτές

Τέτοιες γιορτές αγάπης έκαναν από μόνοι τους οι Κοντοσταυλιάνοι και αργότερα οι Νικλιάνοι της Άκρας του Ταινάρου που πρώτοι αντιπολιτεύτηκαν τους Μέδικους–Γιατριάνους και λίγο αργότερα οι νεοαφιχθέντες Στεφανόπουλοι του Οιτύλου, που γιόρταζαν την ημέρα του ασπασμού της αγάπης και της λησμονιάς των μισών το Πάσχα. Και οι δύο αυτές οικογένειες επιζητούσαν κληρονομικά δικαιώματα στη διοίκηση της Μάνης.

Πως όμως οι Ιταλοφερμένοι Μέδικοι εξελληνίσθηκαν και αγωνίστηκαν για τις τύχες του υπόδουλου Ελληνικού Έθνους και συνέχισαν Βυζαντινά έθιμα της ορθοδοξίας;

Οι Μέδικοι

Ο πρώτος Μέδικος στην Ελλάδα ήταν και γενάρχης όλων των Μεδίκων της Ελλάδας και των Γιατριάνων του Οιτύλου Μάνης! ήταν ο Πέτρος ή Πιέρρος Μέδικος με το προσωνύμιο «ο Αθηναίος»! Ίσως γιατί θα ’χε γεννηθεί στην Αθήνα από πατέρα Φλωρεντίνο.

Αυτός από το 1332 έως το 1362 διετέλεσε «Βάϊλος και Γενικός καπετάνιος Άργους και Ναυπλίου της Ρωμανίας>>.

Από το 1362 έως το 1385, ανέλαβε την διοίκηση, ο Γουϊδωνας ντε Αντζιέν (GUY DE ENGIEN)! Ο Πιέρρος Μέδικος έγινε ο πρώτος των υπουργών του, ήτοι Πρωθυπουργός και εκτελούσε συνάμα καθήκοντα Αρχιδικαστή Ναυπλίου.

Το 1385 βοήθησε τον Νέριο Ατζαγιόλη να καταλάβει την Αθήνα! Εκείνος τον έχρισε ιππότη, αυτόν και τον γιο του Νικόλαο Μέδικο, που αγωνίστηκε μαζί του.

Ο Νικόλαος παντρεύτηκε την κόρη του ευπατρίδη Αθηναίου Δαμιανού Φιομάχου! Το 1386, τον ίδιο χρόνο πέθανε και ο πατέρας του Πέτρος ή Πιέρρος Μέδικος.

Ο Νικόλαος το 1387 πηγαίνει στο Ναύπλιο! Πολύ αργότερα ο γιος του Πέτρος ή Πιέρρος Μέδικος, αναφέρεται σε έγγραφο, να μένει στο Ναύπλιο το 1440. Επίσης το 1443 αναγνωρίζεται εγγράφως από τον Κοσμά Μέδικο της Φλωρεντίας ως συγγενής τους.

Εκεί σταματά η γραπτή ιστορία, και η παράδοση θέλει να περνάει στην Μάνη, στο Οίτυλο, και στους Παλαιολόγους, ένας ιππότης Πέτρος ή Πιέρρος Μέδικος–Γιατρός.

Οι Μέδικοι στη Μάνη

Ο Πέτρος ή Πιέρρος Μέδικος στέλνεται στη Μέσα Μάνη από τον διοικητή Οιτύλου Μάνης και Μεθώνης Ιωάννη Παλαιολόγο. Τα προβλήματα που αντιμετώπιζε ο Παλαιολόγος, ήταν πολλά! Κυρίως οι συχνές επαναστάσεις των Νικλιάνων, από υποκίνηση της Βυζαντινής οικογένειας των Καντακουζηνών, προηγουμένων διοικητών Οιτύλου Μάνης και Μεθώνης. Γι’ αυτό φρόντισε, ο κληρονομικά ευγενής ιππότης Πέτρος ή Πιέρρος Μέδικος, να παντρευτεί την Ανθή κόρη του τοπάρχη της Άκρας του Ταινάρου Κοντόσταυλου, Βυζαντινής γενιάς και να καταλαγιάσουν τα πάθη και οι έριδες της εξουσίας.

Η δολοφονία του Ιππότη

Όμως οι Κοντόσταυλοι του Μεζάπου, όπου βρίσκεται και το καστρί του Τηγανιού, σκότωσαν με χωσία τον άντρα της Ανθής! Τότε η Ανθή που ήταν έγκυος, έχοντας για συνοδεία τον υπασπιστή του άντρα της το ψυχάριον Μπαζίνα πήγε στο Βοίτυλο στο Παλάτι για προστασία.

Ο Διοικητής Ιωάννης Παλαιολόγος ήταν υποχρεωμένος να την προστατέψει, γι’ αυτό την φιλοξένησε στο Παλάτι. Εκεί πήγαινε άλλωστε με τον πατέρα της και με τον άντρα της, κάθε Χριστούγεννα στην Μεγάλη Γιορτή της Αγάπης. Εκεί γέννησε τον γιο της, που τον ονόμασε με το όνομα του αδικοχαμένου πατέρα του Πέτρο ή Πιέρρο Μέδικο.

Στη συνέχεια

Όμως τα χρόνια εκείνα έτυχε να γίνουν κοσμοϊστορικές αλλαγές! Έπεσε ο Μιστράς και οι γόνοι και κληρονόμοι του Βυζαντίου επικηρύχθηκαν απ’ τον Μωάμεθ, άλλοι σκοτώθηκαν και άλλοι έφυγαν για την Δύση.

Στο Βοίτυλο, η Κυρούλα των Μεδίκων, Ανθή, πάντρεψε τον γιο της με την κόρη του τελευταίου διοικητή της Μανιατουριάς του Ιωάννη Παλαιολόγου! Το όνομα της κοπέλας, έμεινε άγνωστο στην ιστορία και στην παράδοση, λόγω κυρίως της μυστικότητας, που απαιτούσε η θέση της ως Βυζαντινής κληρονόμου αρχοντικής γενιάς.

Από την γυναίκα αυτή, κληρονομικά και νόμιμα, οι Μέδικοι–Γιατριάνοι, τα παιδιά τους και τα εγγόνια τους, διεκδίκησαν την εξουσία, και να έχουν τον πρώτο λόγο στη Μάνη και στα κοινά.

Η εδραίωση των Μεδοίκων στο Οίτυλο

Από την Παλαιολογίτσα (σύζυγο του Πέτρου Μέδοικου) κληρονόμησαν το Παλάτι! Που πέρασε στον πρώτο γιο τον Μιχελή στους Ντεκουλιάνους, έγινε έδρα επισκοπής και σχολείο μετά την Απελευθέρωση.

Ο Ταξιάρχης, ήταν το παρεκκλήσι του Παλατιού και το νεκροταφείο των Παλαιολόγων! Έγινε η εκκλησία των Μεδίκων–Γιατριάνων και θάβονταν εκεί μόνον αυτοί.

Όλα τα σπίτια, εκκλησίες και περιουσίες εντός του κάστρου του Βοιτύλου, πέρασαν στους Μέδικους! Εκτός από τις τρεις συνοικίες σε τρεις καστρόπορτες! Εκεί έδρευαν οι στρατιωτικές οικογένειες των α)Λαβουρεντιάνων με εκκλησία οικογενειακή τον Σωζώτη, β)των Αλμπανεζιάνων με τον Αϊ-Νικόλα και γ)των Κακασαγγιάνων με τον Σωτήρα! Ο Σωτήρας ήταν η μεγαλύτερη εκκλησία και η έδρα της μητρόπολης Μαϊνης! Εκεί ετελείτο η Μεγάλη Γιορτή από τα Βυζαντινά χρόνια! Επειδή όπως αναφέρει η παράδοση, η Κυρούλα Ανθή έφτιαξε τον φόρο και το τέμπλο, έμεινε μέχρι σήμερα στην συνιδιοκτησία των Μεδίκων – Γιατριάνων με τους Κακασαγγιάνους.

Ο φόρος είχε πέσει, και ξαναχτίστηκε γύρω στα 1600 περίπου! Σήμερα όμως είναι πάλι πεσμένος και είναι απ’ την δεκαετία του ’60.

Μέσα στην εκκλησία, το βορινό τμήμα των Μεδίκων, μέχρι την Ωραία Πύλη, έχει τρεις αγιογραφήσεις, μία πάνω στην άλλη! Ενώ από την Ωραία Πύλη και το νότιο τμήμα, μονάχα δύο, και είναι τούτη, η πλευρά των Κακασαγγιάνων. Μία εκκλησία μισιαρική στην ιδιοκτησία.

Όλες οι πηγές του Οιτύλου, οι πεδινές και παραθαλάσσιες ως και οι ελίμενες περιοχές πέρασαν στους Μέδικους. Το Λιμένι αργότερα δόθηκε προίκα στον γαμπρό τους Μαυρομιχάλη.

Οι ”επτά” παίδες

Ο Πέτρος ή Πιέρρος Μέδικος, ο γιος της Ανθής, και η Παλαιολογίτσα γέννησαν έξι (6) γιους, τους:

1.Μιχάλη ή Μιχελή, ταγμένος ίσως στον Ταξιάρχη Μιχαήλ.

2.Κούρο ή Κουρή.

3.Ιωάννη ή Ραζέλο, το όνομα του πάππου του Ιωάννη Παλαιολόγου.

4.Λουκά ή Τζαχούτα.

5.Γάϊο ή Γάτο.

6.Σαλμπάνο.

Στην ανάπτυξη της οικογένειας, ήρθαν να εμποδίσουν οι Κοντοσταυλιάνοι, που έριζαν για την διοίκηση της Μάνης. Η παράδοση λέει ότι κάλεσαν σε μονομαχία, τον γιο της Ανθής Πέτρο ή Πιέρρο Μέδικο κάτω από του Αυτουλά το μοναστήρι, (Παναγία η Τσιπιώτισσα), με όπλα τα τόξα, σε ελεύθερη χωσία, αλληλοεξόντωσης μεταξύ τους. Όμως την ημέρα της μονομαχίας, ο πολεμιστής Μπαζίνας από μόνος του, ανέλαβε να εξοντώσει τον Κοντόσταυλο και να μην κινδυνέψει ο Πέτρος ή Πιέρρος Μέδικος–Ιατρός.

Η Κυρούλα Ανθή, αφού της έσωσε τον γιο, που ίσως σκοτωνότανε, με τον ίδιο θάνατο, όπως ο πατέρας του, έδωσε στον Μπαζίνα ίσο μερδικό! Έτσι έγινε ο έβδομος μπουλουκιάρης, ανάμεσα στα εγγόνια της. Μονάχα λέει η παράδοση που δεν τον ευχήθηκε να πληθαίνει, ενώ στα εγγόνια της, ευχήθηκε να γίνουν πολλοί, σαν τον άμμο της θάλασσας.

Οι έξι (6) γιοι Μέδικοι και ένας ο Μπαζίνας εφτά (7) γιορτάζουν από τότε μέχρι σήμερα, ανελλιπώς την Μεγάλη Γιορτή! Κάθε Χριστούγεννα, αρχής γενομένης από τον μεγαλύτερο και κάθε χρόνο το κάθε μπουλούκι, επωμίζεται τις προετοιμασίες και τα έξοδα.

Τα δρώμενα της γιορτής

Μέχρι το 1923 που καταργήθηκαν τα εξωκλήσια, πήγαιναν την εικόνα της Γέννησης του Χριστού, την παραμονή στον εσπερινό, στην εκκλησία του Σωτήρα! Ολοήμερα γιόρταζαν στον Ταξιάρχη! Αυτό γινότανε σε ανάμνηση της παλιάς δόξας, του επισκοπικού ναού του Σωτήρα, στα Βυζαντινά χρόνια του Οιτύλου.

Παλιότερα έλεγαν οι γέροντες έβγαινε την παραμονή ντελάλης στον Κάτω Μαχαλά του Οιτύλου και φώναζε ότι:

«Αύριο έχουμε αδέρφια, του Παππούλη μας και της Κυρούλας μας την Μεγάλη Γιορτή, όλοι τα όπλα σας να τα κρεμάσετε στην μουριά της Ρούγας». Τότε ήταν μόνο μία μουριά και όχι πέντε όπως είναι σήμερα.

Την ημέρα εκείνη οφείλουν όλοι να προσέρχονται στην Εορτή, κάθε προστριβή, διαφορά, έχθρα, μίσος, μεταξύ των μελών της οικογένειας των Μεδίκων οφείλει να λησμονείται. Μετά τον εκκλησιασμό όλοι πάνε και χαιρετούν τον εορτάζοντα αδελφό, συντρώγουν και συνδιασκεδάζουν όλη την ημέρα και στο τέλος γίνεται η τελετή της ανακοίνωσης του οικογενειακού ΜΥΣΤΙΚΟΥ μόνο σε ενηλίκους άρρενες Μέδικους.

Έτσι και η γενιά των σημερινών Μεδίκων, με πλήρη ενθουσιασμό και πίστη στην εντολή των γεναρχών τους, εκτελούν αυτή σαν διαθήκη, με μεγάλο ζήλο και αφοσίωση.

Συγχρόνως τελείται και μνημόσυνο, υπέρ των σοφών γεννητόρων Πιέρρου και Ανθής Μεδίκου, οι οποίοι με την εντολή τους, συνέβαλαν τα μέγιστα για την απόσβεση ΕΝΤΕΛΩΣ των δημιουργηθέντων μέσα στους αιώνες θανάσιμων μισών, μεταξύ των μελών της οικογένειας.

Μολονότι έχουν παρέλθει τόσοι αιώνες το έθιμο τούτο, ή αλλιώς η ΔΙΑΘΗΚΗ, διότι πράγματι περί διαθήκης πρόκειται, παραμένει όπως ήταν και θα εξακολουθεί να παραμένει, γιατί διέπεται από μία μεγάλη αρχή Κοινωνική και Χριστιανική την αρχή της ΑΓΑΠΗΣ.

Τέλος η Μεγάλη Γιορτή κατευθύνει τα μέλη της στην οδό της μακροχρόνιας ΑΓΑΠΗΣ και ΕΝΟΤΗΤΑΣ.

Οι Μέδικοι του Οιτύλου στο Σήμερα

Από το 1977, που δημιουργήθηκε το σωματείο των Μεδίκων-Γιατριάνων, έγιναν πολλές και φιλότιμες προσπάθειες από όλους, να συγκεντρώσουν χρήματα και να χτίσουν το «Μεδίκειον Μέλαθρον» ή «Casa di Medici», στον Κάτου Μαχαλά του Οιτύλου, όπου και η συνοικία τους.

Τελικά ονομάστηκε «ΟΙΚΟΣ ΜΕΔΙΚΩΝ-ΓΙΑΤΡΙΑΝΩΝ».

Το 2000 έγιναν τα εγκαίνια του κτιρίου τους, και για πρώτη φορά, το μπουλούκι του αδελφού Ραζέλου, δεξιώθηκε και υπηρέτησε όλα τα αδέρφια του, τους συγγενείς και φίλους στο κοινό σπίτι τους.

Η αέναη προσπάθεια, της οικογένειας των Μεδίκων –Γιατριάνων, να εξευγενίσει τα ήθη και τα έθιμα του Οιτύλου και της Μάνης, δεν κατόρθωσε και πολλά πράγματα, για τις άλλες πολεμοχαρείς οικογένειες, όμως τα δικά της μέλη πολύ ελάχιστα φονικά επιτέλεσαν, ακόμα και κατά την αιματηρή περίοδο του τελευταίου εθνικού εμφύλιου πολέμου, ήταν στην πλειοψηφία τους συγκρατημένοι και από το να κάμουν γδικιωμούς προτίμησαν να μεταναστεύσουν.

Η μελλοντική προσπάθεια του σωματείου των Μεδίκων-Γιατριάνων είναι να κάνουν το «σπίτι» τους, μουσείο! Να συγκεντρώσουν εκεί όλο το πνευματικό και υλικό μεγαλείο του Οιτύλου, που θα το φυλάσσουν με αγάπη όλα τα μέλη της.

Εάν κάποτε τύχει να ξακληρίσουν, από τώρα σκέπτονται ν’ αλλάξουν το άρθρο του καταστατικού τους! Και η κινητή και ακίνητη περιουσία τους να πηγαίνει στο υπουργείο Πολιτισμού, εκεί που άλλωστε φυσιολογικά θα ανήκει.