Παρασκευή 25 Σεπτεμβρίου 2020

Η περιοχή της Μάνης! Πόθεν η λέξις Μάνη.



Η περιοχή της Μάνης

Η περιοχή της Μάνης είναι μία εκ των περιεργοτέρων. Όχι μόνον της Ελλάδος, αλλά και της Βαλκανικής και της Ευρώπης, έν γένει! Δια τα έθιμά της, τας λαογραφικάς παραδόσεις της, τα περίφημα και ιδιότυπα μοιρολόγια της, και την ιστορία της εν γένει. 

Περί του ονόματος της Μάνης

Περί του ονόματος της Μάνης, πολλά ελέχθησαν κατά καιρούς! Με τον σκοπόν να ερμηνευθή η ετυμολογική προέλευσις του γεωγραφικού τούτου όρου. Ελέχθη δηλαδή ότι το όνομα ”Μάνη” προέρχετο από την μανίαν, την οποίαν φυλλάτουσι μέσα εις την καρδίαν των, οι μανιώδεις πολεμισταί, κάτοικοί της! Η ερμηνεία αυτή, αναφέρεται από έναν παλαιό χρονογράφον του 16ου αιώνος, αλλά δεν είναι ιστορικώς ακριβής.

Ελέχθη επίσης μεταγενεστέρως, ότι το όνομα Μάνη, είναι Αλβανικής προελεύσεως! Αλλά ούτε αυτή η άποψις ευσταθεί, καθ’ όσον εν Μάνη δεν είχον ποτέ εγκατασταθεί Αλβανόφωνοι.

Ο μακαρίτης καθηγητής της Βυζαντινής και Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, Νικόλαος Βέης, είχεν την ιδική του άποψη. Υπεστήριζε ότι το όνομα Μάνη προήλθε εκ του αρχαίου επιθέτου μανός = φτωχός, αραιός, λεπτός. Μανόν όρος= γυμνόν όρος, φαλακρόν, άδενδρον. Μανή γη λοιπόν θα εσήμαινε χώρα λεπτόγενος και πτωχή.

Η άποψις αύτη παρά την επιστημονικήν φαινομενικώς πληρότητα, που παρουσιάζει, δεν ανταποκρίνεται και αυτή προς τα ιστορικά δεδομένα. Διότι πρώτον η αρχική μορφή του γεωγραφικού τούτου ονόματος δεν ήτο Μάνη, αλλά Μαϊνη. Δεύτερον είναι γλωσσολογικώς αδύνατον, λέξις ελληνική, και δη γεωγραφικόν όνομα, τονιζόμενον επί της ληγούσης, να αδυνατίση, και να τονισθή εις την παραλήγουσαν, ώστε από Μανή να γίνει Μάνη.

‘Επειτα, το όνομα Μάνη, δεν περιελάμβανε αρχικώς όλην τη σημερινήν περιοχήν. Πάντως μέχρι σήμερον, ήτοι Φεβρουάριος του 1962, καμία ετυμολογική εξήγησις δεν έδωσεν επιστημονικώς ικανοποιητικήν λύσιν.

Η πιθανοτέρα εκδοχή του τοπωνυμίου ”Μάνη”

Η πιθανοτέρα εκδοχή φαίνεται να είναι μία άλλη, την οποίαν παλαιότερον επρότεινε ο μακαρίτης γυμνασιάρχης, ιστοριοδίφης, και φιλολογικός ερευνητής Αθανάσιος Πετρίδης, και την οποίαν παρεδέχοντο πλείστοι έγκριτοι φιλόλογοι. Ο μακαρίτης Πετρίδης υπεστήριξεν ότι το όνομα ”Μάνη” προέρχεται από την Λατινικήν λέξη Manus που σημαίνει χέρι. Υπέθεσε δε ότι το όνομα τούτο εδόθη εις την χώραν, ως εκ του γεωγραφικού σχήματος που παρουσιάζει εις τον χάρτην. Κατά τούτο, ο αείμνηστος Πετρίδης, ίσως να έπεσεν έξω, διότι εκείνους τους καιρούς, οι χάρται δεν ήτο προσιτοί εις όλους τους ανθρώπους! Διότι εξεδίδοντο ολίγοι, και ήσαν σπάνιοι, εις την ουσίαν όμως δεν είχεν εντελώς άδικον.

Γεωγραφικό σχήμα της Μάνης

Πράγματι! Εις το νότιον μέρος της περιοχής της Μάνης, και συγκεκριμένως πλησίον του ακρωτηρίου ” Θυρίδες” δηλαδή του ” Κάβο Γκρόσο” όπως λέγεται και από τους ναυτικούς! Έναντι του μικρού λιμένος Μέζαπος, υπάρχει μικρά χερσόνησος, έχουσα σχήμα χειρός η βραχίονος, η οποία σήμερον λέγεται ”Τηγάνι”, και δια την οποίαν πολλές φορές ησχολήθησαν αι στήλαι της εφημερίδος μας. Εδημοσίευσαν δε κατ’ επανάληψιν και φωτογραφίες.

Η χερσόνησος αύτη, με τον βραχίονά της καταλήγει εις έπαρμα σχήματος παλάμης! Και επί του οροπεδίου της οποίας υπάρχουν επιβλητικοί όγκοι, και άλλα ερείπια μεσαιωνικού φρουρίου! Χρονολογουμένου από της εποχής του Ιουστινιανού και ίσως ακόμη αρχαιότερα.

Το κάστρο Μάϊνη ή Μαϊνη

Το κάστρον τούτο, και η πέριξ χώρα ήτο έδρα επισκόπου, του οποίου η δικαιοδοσία περιελάμβανεν αρχικώς ολόκληρον την περιοχήν της λεγομένης σήμερον Μάνης. Μάνη όμως ή Μάϊνη η Μαϊνη, ελέγετο αρχικώς, μόνον το εν λόγω κάστρον και το εν αυτώ πόλισμα, όχι δε ολόκληρη η σημερινή χώρα. Το όνομα Μάϊνη η Μαϊνη, αναφέρεται και εις τα κείμενα των Βυζαντινών, και δή εις την έκθεσιν του αυτοκράτορος Λέοντα του Σοφού (886-911) ως έδρα επισκόπου! Τελούσαν πάντα υπό την δικαιοδοσίαν του μητροπολίτου Κορίνθου! Κατόπιν δε αναφέρεται ως κάστρον και πόλις εις το σύγγραμμα του αυτοκράτορος Κωνσταντίνου Ζ’ του Πορφυρογέννητου <<περί διοικήσεως της αυτοκρατορίας>> (905-959).

Ο Πορφυρογέννητος όμως περιπίπτει σε σφάλματα, διότι τοποθετεί την Μάνην εις το ακρωτήριον Μαλέαν! Και επί πλέον αναφέρει, ότι οι Μανιάται ήσαν επί της εποχής των, ειδωλολάτραι, και προσηγορεύοντο Έλληνες, δηλαδή πιστεύοντες εις τους αρχαίους θεούς και όχι εις τον Χριστόν. Τούτο απεδείχθη πλέον εσχάτως, και δεν είναι ακριβές, όπως και πολλά άλλα, αναφερόμενα εις το έργον του Κωνσταντίνου του Πορφυρογέννητου.

Ο Χριστιανισμός στην Μάνη

Ερευνηταί Λάκωνες και κατ’ εξοχήν ο αείμνηστος καθηγητής Πέτρος Καλονάρος, ανεύρεν παλαιοχριστιανικούς ναούς και άλλα ερείπια και μνημεία εν Μάνη! Πολλά δε τούτων ανεστηλώθησαν και ηρευνήθηκαν, ιδίως εκκλησίαι, μερίμνη του εκλεκτού συντάκτου του Ιστορικού Λεξικού της Ακαδημίας Αθηνών κ. Δικαίου Βαγιακάκου. Δι’ ων μνημείων αποδεικνύεται ότι ο χριστιανισμός ήτο διαδεδομένος εν τη χώρα, από των πρώτων αιώνων, πάντως δε προ του 300 μ.χ.

Το κάστρον της Μάνης επί Φραγκοκρατίας

Το όνομα Μάνη, ως όνομα κάστρου και πόλεως κειμένης εις την σημερινήν Μέσα Μάνη, δηλαδή ακριβώς επί του Κάβο Γκρόσο, αναφέρεται εν συνεχεία εις τα κείμενα των ” Χρονικών του Μορέως”! Χρονολογούμενα από την εποχή της Φραγκοκρατίας! Τα οποία εδημοσίευσεν, επίσης ο ανωτέρω αναφερθείς αείμνηστος μεγάλος ερευνητής της Λακωνίας, Πέτρος Καλονάρος, εις ωραιοτάτην κριτικήν έκδοσιν.

Τα κείμενα αυτά, τα οποία σώζονται Ελληνιστί, Γαλλιστί, Ιταλιστί, και εις Αραγωγικήν (Ισπανική) διάλεκτο, συνετάχθησαν κατά τον 13ο αιώνα. Γίνεται λόγος περί της Παλαιάς η Μεγάλης Μάνης. Πόλεως και κάστρου, κειμένου επί του οροπεδίου Κάβο Γκρόσσο, και πάνω από το σημερινό χωριό Κηπούλα του τέως δήμου Μέσσης! Δηλαδή της αρχαίας Ιππόλας, ακριβώς επί της θέσεως Άνω Πούλα. 

Το Φράγκικο Κάστρο

Εις την θέσιν αυτήν ο Γουλιέλμος Βιλαρδουϊνος, τρίτος ηγεμών του Φραγκικού Πριγκηπάτου του Μορέως, κατόρθωσε, κατόπιν μεγάλων θυσιών, να κτίση κάστρον! Κείμενον υπεράνω του Βυζαντινού κάστρου της Μάνης, δηλαδή του Τηγανίου. Το Φραγκικόν αυτό κάστρο, εκτίσθη περί το έτος 1250, το δε έμμετρον ελληνικόν κείμενον των ” Χρονικών του Μορέως”, λέγει τα εξής εν προκειμένω (στιχ. 3002- 3007)

Εν τούτω εκαβαλίκεψεν ο πρίγκηπας ατός του

Καθώς τον εσυμβούλεψαν οι άνθρωποι του τόπου

Κι επέρασε τον Πασσαβάν εδιάβη εις την Μάνην

Εκεί ηύρεν σπήλαιον φοβερόν εις ακρωτήρι επάνω

Διατί του άρεσεν πολλά εποίησεν ένα κάστρον

και Μαϊνην το ωνόμασε ούτος το λέγουν πάλιν.

Κυριακή 13 Σεπτεμβρίου 2020

Όμορφη Μάνη - Παραδοσιακές Μανιάτικες συνταγές της γιαγιάς

Τόπος που μυρίζει σπάκα, δηλαδή φασκόμηλο, απ’άκρη σ’άκρη. Από το όρος του Σαγγιά μέχρι και τις αλυκές στην Αρφίγκια, από τον Ταΰγετο μέχρι τον Γερολιμένα.

Η Μάνη πολυπρόσωπη, πολλές φορές αντιφατική μα πάντα γοητευτική. Μάνη του βουνού και Μάνη της θάλασσας. Μάνη λιόφυτη και Μάνη πετροσπαρμένη.  Μάνη Αποσκιερή - Μάνη Προσηλιακή.

Αποσκιερή γιατί σκιάζει στη Δύση του ηλίου, δηλαδή η πλευρά που βλέπει προς τον Μεσσηνιακό κόλπο, ενώ Προσηλιακή, ό,τι φωτίζει η ανατολή του ήλιου, η πλευρά που βλέπει τον Λακωνικό κόλπο. Άλλος τόπος ο ένας, άλλος ο άλλος. Το μέλι που είχαν στην Προσηλιακή, στην Αποσκιερή δεν το είχαν. Η Μέσα Μάνη  άγονη γη, άνυδρη, με ελάχιστη παραγωγή. Η Έξω Μάνη είχε αφθονία σε ελαιόλαδο, κτηνοτροφικά αγαθά και ποικιλία σε εσπεριδοειδή.

Η παραδοσιακή μαγειρική ήταν λιτή, εξαρτημένη από τα ελάχιστα προϊόντα που έβγαζε ο τόπος. Αξιοποιούσαν τα πάντα ακόμα και τα φύλλα της φραγκοσυκιάς. Για τους παλιούς Μανιάτες το φύλλο της φραγκοσυκιάς, όσο ήταν τρυφερό και πριν βγάλει αγκάθια, ήταν λιχουδιά. Το άνοιγαν στη μέση, το έψηναν και το έτρωγαν σαν γλυκό πιτάκι. Ο τόπος έβγαζε επίσης λούπινα, τα πικρά όσπρια, κουκιά και φακές. Τα όσπρια, για να τα νοστιμίσουν, τα έκαναν με άγρια μυριστικά χόρτα. Μυρίζει ο τόπος μαράθια, άγρια πράσα και παπαρούνες.

Ψάρια είχαν αρκετά, μικρού μεγέθους, από την τοπική αλιεία, τα οποία πάστωναν για να τα συντηρήσουν. Το κρέας τους ήταν πρωτίστως το χοιρινό, τα πουλερικά, αλλά και το κυνήγι. Με λιγοστά ντόπια στάρια έφτιαχναν το αλεύρι. Το «σκυλόψωμο», ένα είδος ψωμιού με πολύ πίτυρο και λίγο αλεύρι, μαζί με λίγες ελιές και τσάι από φασκόμηλο ήταν το φαγητό που έτρεφε τους βοσκούς στα ορεινά.

Πάνω από όλα είχαν το ελαιόλαδο. Το ντόπιο λάδι ήταν και είναι σήμα κατατεθέν. Δεν το χρησιμοποιούσαν μόνο για να μαγειρέψουν, αλλά και για να συντηρήσουν τροφές. Μισό χρόνο μπορεί να κρατούσαν το τηγανητό μοσχάρι μέσα στο ελαιόλαδο. Οι Μανιάτες ακόμη και τους κουραμπιέδες λαδένιους τους κάνουν μέχρι σήμερα.

Γήινη και απλή η μαγειρική τους. Ένα πορτοκάλι το έκαναν σαλάτα με κρεμμύδι και ελιές. Λίγο παστό ή σύγκλινο, μία χορτόπιτα, ένα κομμάτι ψωμί με λίγο λάδι, έδιναν λύση για το φαγητό της ημέρας. Αυτές τις γεύσεις και άλλες πολλές, όλες από το παρελθόν του τόπου, θα συναντήσετε ταξιδεύοντας στον τόπο τούτο.

Η Μάνη φημίζεται για τις μικρές τηγανιτές λιχουδιές γλυκές ή αλμυρές, φτιαγμένες από ζύμη. Τηγανισμένες σε μπόλικο ελαιόλαδο χρυσαφένιες και πολύ – πολύ νόστιμες.



Πιταράκια: Κομμάτια φύλλου τηγανισμένα σε μπόλικο ελαιόλαδο. Χρυσαφένιες και πεντανόστιμες, τραβηχτές παραδοσιακές πιτούλες, τηγανιτές που πήραν το όνομά τους επειδή τραβάνε τις άκρες της ζύμης την ώρα που τις ρίχνουν στο τηγάνι. Γίνονται από την ζύμη του ψωμιού.



Δίπλες: Ξακουστές  για κεράσματα σε γιορτές, γάμους, γεννήσεις συμβολίζουν την χαρά και την αφθονία. Φτιαγμένες με αφράτη ζύμη (αλεύρι και αυγό) μέλι, κανέλα και χοντροτριμμένα καρύδια.

 



Λαλάγγια ή Τηγανίδες: Τηγανιτή ζύμη που έφτιαχναν εθιμικά δύο φορές το χρόνο (Χριστούγεννα – Φώτων). Σήμερα τις βρίσκετε σχεδόν παντού. Η ουδέτερη γεύση τους δίνει την δυνατότητα αλμυρού ή γλυκού. Αλμυρού πασπαλισμένο με  τριμμένη φέτα ή ξηρή μυζήθρα, γλυκού με μαρμελάδες ή μέλι.



Γαλόπιτα (γαλατόπιτα): Η γλυκιά πίτα που συνήθιζαν να φτιάχνουν το Πάσχα με γάλα και αλεύρι και αυγά τυλιγμένα σε χειροποίητο φύλλο, αρωματισμένη με μπόλικη κανέλα.



Τυρόπιτα: Ξεσκέπαστη με φρέσκο τυρί και άνηθο. Έχει μόνο ένα φύλλο κάτω, επάνω μένει ανοιχτή. Την έφτιαχναν κυρίως το Πάσχα, κάτι που συνηθίζεται έως και σήμερα.

Σαρακηνικό: Σγουρός, χριστάγκαθο, γαλατσίδα, καυκαλίθρες, γκοτζίννες σκατζίκι, αγριόπρασα, κρεμμύδια κ.ά., είναι τ’αγριόχορτα που χρησιμοποιούν οι Μανιάτισσες για να φτιάξουν χορτόπιτες, πιτάκια, λαχανόριζο. Τα αγριόπρασα τα μαγειρεύουν με κρέας, όσπρια, καθώς και τα φασόλια γιαχνί με καυκαλήθρα κ.ά.



Κρεμμύδες: Αγριόχορτο που βρίσκεται μόνο στα  χωριά  Δρυ και Κιππούλα κατά κύριο λόγο. Μοιάζει με φύλλο χλωρού σκόρδου και έχει γεύση και μυρωδιά κρεμμυδιού εξ ού και το όνομά του. Το κάνουν πίτα και πιτάκια. Δοκιμάστε τα κρεμμυδοπιτάρια του χωριού Δρυ.

Μαράθια: Ο άνηθος και τα μάραθα στην Αρεόπολη, κυρίαρχα μυρωδικά στην μανιάτικη κουζίνα. Εμπλουτίζουν τα φαγητά με το φινετσάτο άρωμά τους.

Λαχανικά: Τα φαγητά στο παρελθόν μαγειρεύονταν μόνο με χόρτα και εσπεριδοειδή μια και δεν είχαν γνωρίσει τις ντομάτες. Όταν ήλθαν στην περιοχή τις πρόσθεσαν στα φαγητά και στις σαλάτες, στους καγιανάδες, στο μπαρδουνιώτικο κόκορα, το λείο με χόντρο και πολλά άλλα. Ακόμα έριξαν χυμό ντομάτας σε σάλτσες με λεμόνι ή αυγολέμονο, ντολμάδες αυγολέμονο κοκκινιστοί, ρεγάλι κοκκινιστή μαγειρίτσα, χοιρινό φρικασέ κ.ά.



Κόκκορα μπαρδουνιώτικο: Προέρχεται από την περιοχή των Μπαρδουνίων. Χαρακτηριστικό της είναι το τυρί, σφέλα ή το φρεσκοπηγμένο δικής τους παραγωγής. Μπαίνει λίγο πριν το τέλος του μαγειρέματος. Το φαγητό αυτό το έτρωγαν τις γιορτές και τις Κυριακές.

Λείο με χόντρο: Το φαγητό αυτό συνηθίζεται σε θρησκευτικές γιορτές ενώ πριν από μερικά χρόνια το έφτιαχναν για γάμους. Στην Δυτική Μάνη το έκαναν με γίδα κοκκινιστή, ανακατεμένη στο καζάνι με τον χόντρο. Γίνεται ακόμα με αρνίσια ή κατσικίσια συκωταριά.


Χοιρινό με σέλινο φρικασέ: Παραδοσιακό φαγητό που έφτιαχναν και συνεχίζουν να φτιάχνουν έως σήμερα τα Χριστούγεννα από κομμάτια συνήθως από σπάλα οικόσιτου χοίρου.


Ορτύκια: Παστά, μαγειρευτά σε πίτα. Αγαπημένος μεζές που τον διατηρούσαν έως και δύο χρόνια μέσα στη γλίνα, αφού τα είχαν παστώσει. Τα έπιαναν στον Όρμο της προσήλιας Μάνης, Πόρτο Κάγιο όταν κοπάδια ορτυκιών και άλλων πουλιών ερχόντουσαν και έφευγαν. Τα έφτιαχναν κοκκινιστά με ρύζι ή τραχανά. Με τα εντόσθια τους έφτιαχναν πασπαλά. Μοναδικής έμπνευσης ήταν η πίττα της Μέσα Μάνης το λεγόμενο Κουζούνι με ορτύκια, ντομάτα, κρεμμύδι σε χειροποίητο φύλλο. Τις τσίχλες τις έκαναν βραστές με πορτοκάλι ή ψητές.


Σύγκλινο: Κάθε σπίτι είχε τα δικά του χοιρινά που εξασφάλιζαν στις οικογένειες το κρέας της χρονιάς. Τα έσφαζαν τα Χριστούγεννα και αξιοποιούσαν κάθε κομμάτι του. Μέρος από το μπούτι γινόταν σύγκλινο. Αφαιρούσαν το κόκαλο έριχναν αλάτι και το πάστωναν. Μετά το κρεμούσαν για να στραγγίξει και το κάπνιζαν πάνω από φασκόμηλα ή κέδρο ή σχίνο, ώρες ολόκληρες. Έκοβαν το κρέας σε κομμάτια και τσιγάριζαν το λίπος, έβαζαν μέσα το καπνιστό χοιρινό και το διατηρούσαν σε πήλινα δοχεία. Έπαιρναν το κομμάτι και το μαγείρευαν το έβαζαν στα λαδερά, στον καγιανά, το έφτιαχναν με αυγά ή με τραχανά. Το έψηναν κομμένο σε κομμάτια στο τηγάνι με λίγο λάδι.


Οματιές ή ματιές: Το χοιρινό έντερο γεμιστό. Χοιρινή συκωταριά ψιλοκομμένη με ρύζι και τσιγαριστά χόρτα, σκόρδο και κρεμμύδι.


Πασπαλά: Αλευρένια κρέμα, με τα εντόσθια και τα ξίγκια που τα τσιγάριζαν και με τις τσιγαρίδες έκαναν τον πασπαλά.


Μακαρονάδα τσουχτή: Φαγητό της Αποκριάς με χειροποίητα χοντρά μακαρόνια ανακατεμένα με ξερή μυζήθρα «καμένα» σε ελαιόλαδο. Σερβιρισμένα με τηγανητό αυγό.



Αφρίνα: Αφράλατο ή αφράλατσο το άλας της γης της Μάνης. Το γευστικό  αλάτι που παράγεται έως και σήμερα στη Μάνη γίνεται με τον παραδοσιακό τρόπο. Είναι αγνό απόσταγμα της φύσης, φτιαγμένο από το νερό της θάλασσας, τον ήλιο και τον αέρα. Έχει γεύση και άρωμα και συλλέγεται από τις πέτρινες δεξαμενές.


Καλή σας όρεξη!!!



omorfimani.gr

Παρασκευή 11 Σεπτεμβρίου 2020

Όμορφη Μάνη - Το μέρος τ’ ανατολικό λέγεται Κάτω Μάνη τα άλλα δύο τα δυτικά Έξω και Μέσα Μάνη

Ποίημα του Νικήτα Νηφάκου για την τοπογραφία της Μάνης

Μεγάλο βουνό ευρίσκεται επάνω  εις τον Μορία
όπου το ονομάζουσι τον Μακρυνόν Ηλίαν.
Ταύγετο τον έλεγαν οι παλαιοί Σπαρτιάται
κι Ηλίαν τονε λέγουσιν οι σημερινοί Μανιάται.
Είναι και άλλα περισσά βουνά μικρότερά του
από τον κάβο Ματαπά έως εκεί κοντά του.
Σ΄αυτά τα όρη φύγανε οι μαύροι Σπαρτιάται
και είναι αυτοί που λέγονται την σήμερον Μανιάται.
Για να φυλάξουν την ζωήν και την ελευθερία
έκτισαν χώρες στα βουνά και περισσά χωρία.
Δεν ήταν φυσικό σ΄αυτούς να γίνουν σκλάβοι, δούλοι,
αλλά να είν΄ελεύθεροι, γιατί δεν ήταν μούλοι.
Γιατί ήταν Σπάρτης γνήσια παιδιά τα καημένα
κι ελεύθερα γεννήματα και μαχομαθημένα.
Για τούτο χώρες έκτισαν στα όρη και χωρία
να ζουν έως την σήμερον εις την ελευθερία.

Ετούτων εγώ βούλομαι να γράψω ιστορίαν
τις χώρες και τα ήθη τους, ιντράδες και χωρία.
Επτά και δέκα και εκατό είν όλα τα χωρία
όπου κρατούσι τ΄ άρματα και την ελευθερία.
Το μέρος τ΄ανατολικόν λέγεται Κάτω Μάνη
τα δύο άλλα δυτικά Έξω και Μέσα Μάνη.
Και πρώτα να αρχίσωμεν από την Κάτω Μάνη,
όπου βαμβάκι περισσό και βαλανίδι κάνει.
Και έχει κάρες τέσσερες και τετραπλή δεκάδα
ιδού και τα ονόματα, τα λέγομεν αράδα.
Τα Τσουκαλιά, τους Καλονιούς, Παχυάνικα και Λάγεια,
μεγάλη χώρα εύμορφη, πολύ καλή και άγια.
Λιοντάκι, Δημαρίστικα, το Δρυαλί, το Νύφι
και τα Κορογονιάνικα σαν κακομοίρα νύφη.
Γονέα, Βάτα, Κότρωνας και ένα Φλομοχώρι
και τα Σκαλτσοτιάνικα και το Ρηγανοχώρι.
Λουκάδικα και Κάββαλος, Χειμάρρα και Σκουτάρι
ετούτα λάμπουν στα λοιπά χωριά σαν το φεγγάρι.
Βαχός και Παλιοκάλυβα, Παρασυρός, Καρέα
και Τσεροβά και Κρυονερό, ψυχρά σαν το βορέα.
Σκυφιάνικα και Παλοβά και Σιδεροκαστρίτες.
Μηνιάκοβα και το Καυκί και Πολυτσαραβίτες.
Η Μαραθιά κι η Πάνιτσα, Σκαμνάκι και Νιοχώρι,
Πιλάλα , Τουρκαντσιάνικα και το Καρβελοχώρι,
η Λίμνη και το Λίμπερδο, Τρίνασσος και Μελίσσι,
του Λάγιου κι ο Αγερανός και το Μαραθονήσι.
Ετούτα είναι τα χωριά της Κάτω Μάνης όλα...

Τώρα λοιπόν ν΄αρχίσωμε δια την άλλη Μάνη,
και πάλι ματαλέγομεν δια την Κάτω Μάνη.
Αρχίζω από την Κελεφά έως την Καλαμάτα,
Ζυγός, Μηλιά, Ανδρούβιστα και όλη η Ζαρνάτα
που έως την Αγιά Σιών λέγεται Έξω Μάνη
μετάξι, λάδι περισσόν και πρινοκόκκι κάνει.
Εκκλησίες έχει φοβερές, λαγκάδια έχει άγρια
και χώρες έχει θαυμαστές και δυνατά χωρία
σαρανταέξι είν΄ αυτά και χώρες και χωρία
να τα είπω κατ΄όνομα ετώρα κάμνει χρεία.
Πηγάδια και η Σέλιτσα, Μαντίνειες είναι  δύο
Τρικότσοβα και οι Δολοί και τούτα πάλι δύο.
Βαρούσι, Κάμπος, Γα'ι'τσές, ακόμα και η Μάλτα
τα Πρύντατα και η Ροδοβά και όλη η Ζαρνάτα.
Τα Τσέρια και οι Κάλυβες, Ξεχώρι, Σκαρδαμούλα
Πραστίο, Λιασίνοβα και Σα'ι'δονίτσα ούλα.
Αυτά και η Ανδούβιστα και όλα τα πουλία
εις την ποδιά ευρίσκονται του Μακρυνού Ηλία.

Από εδώ τώρα κι εμπρός θέλω να αρχινίσω
και του Ζυγού του Μελιγού τις χώρες ν αριθμήσω.
Το Λεύκτρο είν' μπροστά, παρέκει το Νιοχώρι
κι ο Πύργος, φοραδόσειστος όλος πάει τ΄ανηφόρι.
Παρέκει είν΄τα Ρίγκλια και του Πλατσιού η χώρα
Κοτρώνι, Παλιολοζονά και η μεγάλη χώρα
στη μέση είναι του Ζυγού, Πλάτσα την ονομάζουν
για τον πολύ τον πασπαλά που τρώνε τους θαυμάζουν.
Κι ο Νομιτσής ο άνομος, παράνομος παρέκει
κι εκεί κοντά ο Κουτήφαρης, ολίγον τι παρέκει.
Λαγκάδα είναι παραμπρός και παρεκεί Μπολιάνα
και παρακείθε Οίτυλο, μεσ στους βοριά τη μάννα.
Στην άκρη ειν΄η Κελεφά, αυτή και κάστρον έχει
αλλ΄όμως είναι έρημο και τίποτα δεν έχει.
Ετούτα είναι του Ζυγού και χώρες και χωρία
λοιπόν και δια την Μηλιά να ειπούμε κάμνει χρεία.

Κι ευθύς από την Ίζινα θέλω να αρχινήσω
και στις θεούσες ν΄ανεβώ να τις εσιργιανίσω.
Να γράψω και τη χώρα τους, Καστάνια τ΄όνομά της
κι ευθύς να έβγω απ΄αυτήν, να φύγω από κοντά της
και νάρθω στην Αράχωβα την πολυξακουσμένη
μέσα σ΄ ένα στριγγλολάγκαδο ευρίσκεται χωμένη.
Είναι κι η τρισυπόστατος που λέγεται Μηλέα
ως ένα κάρο παρακεί είναι κι η Γαρμπηλέα.
Ετούτα είναι της Μηλιάς τα δυτικά χωρία
τα άλλα είναι βορεινά στην μεσιανή μερία.
Μπροστα είν΄ η Καστάνιτσα στις μάχες ξακουσμένη
κι ώς τη Βαρδούνια ακούγεται ότι είναι μεθυσμένη.
Το Σελεγούδι το φτωχό, τα Κόκκινα Λουρία,
ο Αγιος Νικόλαος και άλλα δυό χωρία.
Μελτσίνα τόνα λέγεται , Αρχοντικό το άλλο,
και έως εδώ σώνουνται, δεν είναι πλέον  άλλο.
Η Εξω Μάνη κόβεται σ΄τέσσερες επαρχίες
κι έχει πέντε μπέηδες κι εφτά καπετανίες.
Ζαρνάτα και Ανδρούβιστα και ένας στην Μηλέα
κι ο Μελιτσίνης του Ζυγού και όχι άλλος πλέα.
Εις την Ζαρνάτα βρίσκονται δύο καπετανίες :
η μία στην Ανδρούβιστα του καπετάν Τρουπάκη
και άλλη μία στο Ζυγό του καπετάν Χρηστάκη.
Εις την Μηλεαν είναι τρείς και μόνοι καπετάνιοι
και άλλοι δύο βρίσκονται και εις την άλλη Μάνη.
Κυβέλος είναι στη Μηλιά, Δουράκης στην Καστάνια
Βενετσανάκης κάθεται στην άλλη την Καστάνια.
Και τούτοι όλοι ξεύρουσι δια καλύτερον τους
και δια πρώτον αρχηγό και μεγαλυτερόν τους
Τζανήμπεην τον ήρωα, τον θαυμαστόν ανέρα....

Με λύπην άκρα στην ψυχήν και στην καρδιά δειλίαν
πηγαίνω στα θεούρια και εις τα Κακαβούλια.
Εικοσιέξι ειν΄ αυτά και χώρες και χωρία.
Η πρώτη είναι η Τσίμοβα, καλή χώρα, μεγάλη
και έχει καπετάνιο της έναν Μαυρομιχάλη.
Και παραπάνω απ΄ αυτή, κοντά στο ριζοβούνι
χωρίον άλλο  βρίσκεται, που λέγεται Κουσκούνι,
Κριαλιάνικα, Δημιάνικα, Πύργος, Χαριά και Δρυάλο,
Παλιόχωρα και ο Γκρεμός κι η Πάμπακα είν΄ άλλο.
Και άλλο Μπρίκι λέγουσι, Καφιόνα και Καρίνια,
Κουλούμι λέγουν έτερο και άλλο πάλι Μήνα.
Η Κίττα η πολύπυργος κι η Νόμια παρομοία,
Σταυρί και τα Κεχριάνικα κι ο Κούνος άλλη μια.
Άνω και Κάτω Μπουλαριοί, το Δρύ και η Κηπούλα,
η Βάθεια και τα Άλικα, ετούτα είναι ούλα
και Μέσα Μάνη λέγονται και είναι όλα αράδα
ορτύκια και φραγκόσυκα η πρώτη τους ιντράδα...


Όμορφη Μάνη - Ταίναρο: «Το ακρωτήρι της Πύλης του Άδη και των θρύλων»

Το Ακρωτήριο Ταίναρο χωρίζει το Λακωνικό Κόλπο στα ανατολικά του από το Μεσσηνιακό που βρίσκεται στα δυτικά. Κατά την παράδοση, πήρε το όνομά του από το μυθικό γιο του Δία, Ταίναρο, ο οποίος έχτισε και την ομώνυμη πόλη. Σε αυτή την περιοχή ένα δίκτυο σπηλαίων πιστευόταν πως ήταν αποτελούσε είσοδο προς τον Κάτω Κόσμο.




Η πύλη φυλασσόταν από τον Κέρβερο, ένα μοχθηρό κτήνος που εμπόδιζε τους νεκρούς να αποδράσουν και τους ζωνταντούς να εισέλθουν στον κόσμο των νεκρών. Σύμφωνα με τον Απολλόδωρο, ο Κέρβερος είχε τρία κεφάλια άγριων σκυλιών, ένα δράκο ή ερπετό για ουρά και τα κεφάλια κάθε λογής φιδιών κατά μήκος της ράχης του.

Για το δωδέκατο Άθλο που του ανέθεσε ο βασιλιάς Ευρυσθέας, ο Ηρακλής έλαβε την εντολή να κατέλθει στον Κάτω Κόσμο, να απαγάγει τον Κέρβερο και να τον φέρει στην επιφάνεια. Για να το πετύχει, ζήτησε αρχικά την άδεια του Πλούτωνα για να αιχμαλωτίσει το κτήνος. Αυτός του επέτρεψε να πάρει τον Κέρβερο, με την προϋπόθεση να μη χρησιμοποιήσει κάποιο όπλο εναντίον του και να μην τον τραυματίσει.



Χρησιμοποιώντας μόνο τα γυμνά του χέρια, ο Ηρακλής κατάφερε να υπερνικήσει το θηρίο. Το έσυρε έξω από τον Κάτω Κόσμο και το έφερε στον Ευρυσθέα.

Ο Ορφέας, επίσης, λέγεται ότι περιηγήθηκε στις συγκεκριμένες σπηλιές του Άδη για να φέρει πίσω στη ζωή την αγαπημένο του σύζυγο, Ευρυδίκη. Ο ίδιος ο Πλούτωνας είπε στον Ορφέα πως θα μπορούσε να την πάρει μαζί του, αλλά υπό έναν όρο: δεν έπρεπε να την κοιτάξει καθόλου προτού βγει από τη σπηλιά. Διαφορετικά, θα την έχανε οριστικά.

Λίγο πριν από την έξοδο, ο Ορφέας γύρισε να δει αν η Αφροδίτη τον ακολουθεί, καθώς δεν άκουγε τα βήματά της. Εκείνη, όμως, τον ακολουθούσε κι έτσι επέστρεψε στον κόσμο των νεκρών για πάντα.

topoGuide.gr - Κάστρα και πύργοι της Μάνης.


Τετάρτη 9 Σεπτεμβρίου 2020

Πανίδα της Μάνης Λίστα

 Κάντε κλικ για μεγέθυνση στην παρακάτω φωτογραφία

👇👇👇👇👇👇👇👇👇