You Tube | ΝΙΚΟΛΑΣ ΜΗΤΣΟΒΟΛΕΑΣ - ΧΕΝΕΛΛΑΣ ΧΕΝΕΛΛΑΣ

Πρόκειται για παραδοσιακό μανιάτικο τραγούδι που τραγουδιόταν
πριν από τετρακόσια χρόνια πιθανότατα από Μανιάτες πειρατές.

Στίχοι: Παραδοσιακοί
Μουσική:Μιχάλης Τερζής

Ερμηνεία: Νικόλας Μητσοβολέας 

(ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΕ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΚΥΡΙΑΚΟ ΚΑΣΣΗ)

Η θάλασσα αντρειεύεται
κι όλο παλεύει με τους βράχους
έτσ' αντρειεύομαι κι εγώ
κι όλο παλεύω με τους Βλάχους
και τα βουνά αντρειεύονται
κι όλο παλεύουν με τα χιόνια
ετσά κι εγώ με τους οχτρούς
θα αντρειεύομαι αιώνια
και η Τουρκιά δεν πάτησε,
σ' ούλη της Μάνης τα χωριά
τί άλλο καλό δε μάθαμε,
πιο κάλιο από την λευτεριά.

(ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΕ ΠΑΛΑΙΟΜΑΝΙΑΤΙΚΗ ΔΙΑΛΕΚΤΟ)
Χη σάλασ' αντουρεύζεταϊ / Χένελλα, Χένελλας
Κάι παλεύεϊ με του βράχους /Χούσιουτα, Χούσιουτας
Έτσ' αντουρεύγουμαϊ τσάι `γου /Χένελλα, Χένελλας
Κάι παλεύου με του Βλάχους / Χούσιουτα, Χούσιουτας
Κάι τα βουνά αντουρεύγοντάϊ /Χένελλα, Χένελλας
Κάι παλεύου με τα ισόινια / Χούσιουτα, Χούσιουτας
Έτσα τσάι `γου με τους εχτρούς / Χένελλα, Χένελλας
Σ' αντουρεύγουμάϊ αϊούϊνα / Χούσιουτα, Χούσιουτας
Κάι η Τουϊρτσά έμ' πάτηζε /Χένελλα, Χένελλας
Σ' ούλη τη Μάνης τα χουϊρά /Χούσιουτα, Χούσιουτας
Τι άλλο καλό ε μάσαμε /Χένελλα, Χένελλας
Πεϊό κάλ' απ' τη λευτεϊρά /Χούσιουτα, Χούσιουτας.

Έπαιξαν οι μουσικοί:
ΝΟΤΗΣ ΜΑΥΡΟΥΔΗΣ : Κιθάρα
ΣΠΥΡΟΣ ΡΕΓΓΙΟΣ : Φλάουτο πίκολο
ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΣΠΟΤΙΔΗΣ : Βιολί
ΤΑΣΟΣ ΚΑΡΑΚΑΤΣΑΝΗΣ : Πιάνο, αρμόνιο
ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΑΧΙΑΤΗΣ : Κρουστά
ΝΙΚΟΣ ΤΣΕΣΜΕΛΗΣ : Κοντραμπάσο
ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ : Φλογέρες - κλαρίνο

Το τραγούδι περιέχεται και στις δύο αποδόσεις στο CD "Μανιάτικα".

Χένελλα ή Χένελλας σημαίνει "Ελλάς".
Χούσιουτα ή Χούσιουτας σημαίνει "τιμή μου".
Βλάχους, ακόμα και σήμερα οι Μανιάτες συνηθίζουν να αποκαλούν υποτιμητικά
όλους τους υπόλοιπους Έλληνες, όσους δηλαδή δεν είναι Μανιάτες.

https://www.youtube.com/watch?v=SB9yH9jpXcU&ab_channel=%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CE%A4%CF%81%CE%B1%CE%B3%CE%BF%CF%8D%CE%B4%CE%B9

You Tube | ΜΗΤΣΟΒΟΛΕΑΣ ΝΙΚΟΛΑΣ - ΕΝΑ ΚΑΡΑΒΙ

Ένα καράβι θωρηκτό

περνά στον κάβο-Ταίναρο

περνά σφυρίζει δυνατά

όλο τον κόσμο αναβοά

Τ' ακούσασι οι τσομπάνηδες

κι όλοι οι φαναροφύλακες

Ειδοποιήστε τα χωριά

προσήλιακα κι απόσκερα

Το Όγδοο Σύνταγμα περνά

μ' όλα της Μάνης τα παιδιά

και πάσι για τα Γιάννενα

στη Μανωλιάσας τα βουνά

Πάσι να πολεμήσουσι

τη Μάνη να τιμήσουσι

Από τα τώρα και μετά

πα στης Ηπείρου τα βουνά

Θα μείνουσι πολλά κορμιά

για της Ελλάς τη λευτεριά

Ένα καράβι θωρηκτό

περνά στον κάβο-Ταίναρο

περνά σφυρίζει δυνατά

https://www.youtube.com/watch?v=4_KnDr2w63c

Webnode - Πιόντες Ανατολικής Μάνης

http://piontesmani-gr.webnode.gr/

Αναζητώντας Τις Ρίζες Μου

⬇

⬇

⬇

⬇

⬇

⬇

⬇

⬇

⬇

⬇

http://users.sch.gr/gmpourogiannis/PALIA_2.pdf

Παραδοσιακές Μανιάτικες Συνταγές : Πώς φτιάχνεται η Τραβηχτή Μανιάτικη Πίτα ;

Τραβηχτή Πίτα

Αν είσαι από τη Μάνη ή έχεις κατέβει στη Μάνη έστω μία φορά θα έχεις ακούσει και ίσως θα έχεις δοκιμάσει να φας τη Μανιάτικη Τραβηχτή πίτα. Αν σκοπεύεις να επισκεφτείς τη Μάνη πρώτη φορά, τότε διάβασε παρακάτω τι είναι και πού θα βρεις να φας την καλύτερη.

Τι είναι η Τραβηχτή Μανιάτικη πίτα;

Η Μάνη είναι ένας άγριος τόπος, σε αρκετά σημεία του άνυδρος και δεν διαθέτει μεγάλη χλωρίδα – άρα και μεγάλη ποικιλία σε λαχανικά και φρούτα. Διαθέτει κυρίως ελιές και σιτηρά. Με αυτά τα λίγα υλικά και το αλάτι από τις παραλίες, οι Μανιάτισσες έφτιαχναν τραβηχτές πίτες, που έχουν θρέψει γενιές και γενιές.

Σήμερα, οι τραβηχτές πίτες είναι συνοδεύονται με τυρί, σουβλάκι με κρέας ή με μέλι & πραλίνα.

Τραβηχτή Πίτα με Τυρί

Πώς φτιάχνονται οι τραβηχτές;

Φαινομενικά μπορεί να φαίνεται εύκολο να φτιάξεις μία τραβηχτή, αλλά δεν είναι τόσο εύκολο να την πετύχεις τραγανή χωρίς πολλά λάδια και να είναι και γευστική.

Στην πρόσφατη εκδρομή μας, βρήκαμε και ρωτήσαμε έναν Μανιάτη πώς φτιάχνονται οι σωστές οι τραβηχτές πίτες και μας είπε κάποια από τα μυστικά του.

Για να το επιχειρήσεις στο σπίτι θα χρειαστείς:

1 κιλό αλεύρι, 2 φακελάκια ξερή μαγιά, 1 κ.γ. κοφτό αλάτι, 1 κ.γ. κοφτό ζάχαρη, 2 κ.σ. ελαιόλαδο, όσο πάρει στο νερό για να μην κολλάει στα χέρια και λίγο προζύμι όσο ένα μικρό καρύδι.

Στη συνέχεια:

Αναμειγνύεις όλα τα υλικά και ζυμώνεις για να γίνει ελαστική η ζύμη σου. Τη σκεπάζεις με μια πετσέτα και την αφήνεις για λίγη ώρα σε ένα ζεστό μέρος για να φουσκώσει. Όταν φουσκώσει, βάζουμε λίγο ζύμη στα χέρια μας και την ζυμώνουμε για να καθίσει λίγο.

Βάζουμε σε ένα τηγάνι λάδι, το αφήνουμε να κάψει. Μόλις κάψει παίρνουμε λίγη ζύμη (όσο ένα μικρό μήλο) και το τραβάμε απαλά – απαλά με τα χέρια μας μέχρι να ανοίξη και να πάρει ένα οβάλ σχήμα.

Τις τηγανίζουμε μέχρι να πάρουν ένα χρυσαφί χρώμα.

Σερβίρουμε με τυρί κίτρινο σκληρό (πχ γραβιέρα) ή και με σουβλάκι κρέατος. (Η πίτα με το τυρί και το σουβλάκι ονομάζεται τριπλέτα).

Τριπλέτα

Όμορφη Μάνη - Τα φαγητά του παλιού καιρού στη Μάνη.

Οι παλαιοί Μανιάτες ήταν λιτοδίαιτοι.

Έτρωγαν κρίθινο ψωμί (γεννηματένιο) ή ξερά παξιμάδια που τα έλεγαν “χαλούς”, ελιές , φάβα, κρεμμύδια και σκόρδα (ξερά και χλωρά).

Συνήθιζαν να τρώνε κουκλόχυλο, χυλό, πασπαλά (τηγανητός πολτός από αλεύρι), τα λαζάνια, τα στριφτάρια, τα σύγκλινα (διατηρημένα χοιρινά αλίπαστα), τα αλίπαστα ορτύκια, πολύ σπάνια κρέας από σφάγια (τις γιορτινές ημέρες) και πολλά χόρτα αγρού.

Μετά την επανάσταση του 1821 και τη συγκρότηση ελεύθερου ελληνικού κράτους η επικοινωνία των Μανιατών με άλλες περιοχές της χώρας ήταν εύκολη.Αυτή η επαφή με τους άλλους Έλληνες επηρέασε το γλωσσικό ιδίωμα των Μανιατών  (τη μανιάτικη προφορά), τους τρόπους , τη συμπεριφορά, το ντύσιμο αλλά και τη διατροφή.

Σιγά-σιγά τα φαγητά των Μανιατών άρχισαν να γίνονται πιο πολλά και να έχουν περισσότερη ποικιλία.

Από τα φαγητά αυτά, παλιά και νεώτερα, θα περιγράψουμε μόνο τα ξεχασμένα ή αυτά που κοντεύουν να ξεχαστούν.

Τα γνωστά, αυτά που τρώμε και στις μέρες μας, τα παραλείψαμε.

Ο πασπαλάς και ο τραχανάς.

Ο χόντρος: Στάρι χοντροαλεσμένο.

Το μπουλουγούρι (πληγούρι): Στάρι ψιλοαλεσμένο.

Ο χόντρος με λείο: Χόντρος με σάλτσα από ψιλοκομμένα εντόσθια.

Ο γαλόχοντρος: Χόντρος με γάλα

Το ξινόγαλο.

Η κουλάστρα.

Το τσιγαροζούμι: Μπουκιές ψωμί βρασμένες με κρεμμύδι και ξύδι.

Τα ξυδοψίχαλα: Μπουκιές ψωμί άβραστες με νερό λάδι και ξύδι.

Ο χυλός

Τα σύγκλινα: Χοιρινό παστό.

Τα ορτύκια.

Μακαρόνια πλαστά σκέτα ή με σκορδαλιά, καθώς και με μυζήθρα.

Μακαρόνια πλαστά με κόκκορα.

Σφουγγάτο ή καγιανάς: Αυγά τηγανητά με ντομάτα.

Χοντροκούκια χλωρά (μπλέζες) βραστά η γιαχνί.

Λιανοκούκια βραστά η γιαχνί

Φάβα από κουκιά αλεσμένα.

Πεταλίδες βραστές.

Ποδαράτα και σκορφαλέοι βραστοί .

Αχινέοι ωμοί, σαλάτα με λεμόνι.

Κρεμμύδια ψητά στη θράκα.

Σκλημέοι (σαλιγκάρια) ψητοί στη θράκα.

Ψωμί ξερό με ελιές ή κρεμμύδι ή σκόρδο.

Όλα τα ποτιστικά λαχανικά που τρώμε και σήμερα.

Από φρούτα λίγα απίδια (αχλάδια) και σύκα.

Επίσης έτρωγαν σύκα ξερά που τα έλεγαν ασκάδια ή σκορπαϊδες καθώς και καρύδια ξερά, αμύγδαλα ξερά και κάστανα.

Τα φούσκαρα: Κομματάκια από ζυμάρι βρασμένα σε καυτό λάδι.

Οι Τηγανίδες: Πατροπαράδοτο, παραδοσιακό έδεσμα.

Οι τηγανίδες είναι συνδεδεμένο με τους χειμωνιάτικους μήνες και ιδιαίτερα με τις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς.

omorfimani.gr

Γλυκιά ανάμνηση από τη Μανιάτισσα γιαγιά μου!

Χθες βράδυ, κατά την καθιερωμένη και αγαπημένη μας συνήθεια, διάβαζα στο γιο μου –η κόρη μου είχε προ πολλού κοιμηθεί- κάποιο από τα βιβλία της «Βιβλιοθήκης» μας.

Ήμουν κομμάτια από την κούραση -τι κομμάτια, πες καλύτερα χαρτοπόλεμος κι ας τελείωσαν οι Απόκριες- είχα πάρει και κάτι χάπια για τις αλλεργίες που έχω στις κάμπιες και με το ζόρι με κρατούσα ξύπνια!

Σελίδα τη σελίδα, κατέβαλα υπεράνθρωπες δυνάμεις να μην αποκτήσω μάτια ερμητικά κλειστά!

Όσο και να το προσπαθούσα όμως, στην πορεία της ανάγνωσης, κατέληγα να διαβάζω με ενάμισι μάτι ανοιχτό, στη συνέχεια το ενάμισι γινόταν μισό, μέχρι που έκλεινε κι αυτό και για κάποια δευτερόλεπτα κοιμόμουν κανονικά!

Τα δευτερόλεπτα αυτού του ύπνου, διέκοπτε ένα “μααααμα, κοιμάσαι;;;;” που το άκουγα να έρχεται από το υπερπέραν, όπου ξανάνοιγα με κόπο το ένα μάτι, διάβαζα μια – δυο προτάσεις πριν αυτό ξανακλείσει, κ.ο.κ..

Σαν καρτούν πρέπει να ήμουν, τώρα που με σκέφτομαι!

Γι’ αυτό γελούσε και το φουντούκι μου, που ανά διαστήματα μου έκανε poke, με σκούνταγε δηλαδή για να συνεχίσω το διάβασμα!

Και ξανάπιανα λοιπόν την πρόταση από κει που υπολόγιζα ότι την είχα αφήσει, κάνοντας φιλότιμες προσπάθειες να το διαβάσω το παραμύθι!

Κάποια στιγμή μισοξύπνια – μισοκοιμισμένη, συνειδητοποίησα ότι έλεγα άλλα αντί άλλων. Ξεκινούσα με την πρόταση που έγραφε ο συγγραφέας του παιδικού βιβλίου αλλά στην πορεία της άλλαζα της αφήγησης το ταμ τι ρι ρι με δικά μου κομμάτια προερχόμενα από το όνειρο μου, που βεβαίως είχε προλάβει να μου σερβίρει ο Μορφέας.

Όπου κάποτε βαρέθηκε ο γιος μου και να με διορθώνει και να γελάει, ε, φαντάζομαι ότι με λυπήθηκε κιόλας και είπε «μαμά, άστο, το βιβλίο στο κομοδίνο και κοιμήσου κανονικά»!

Και ξέρεις τι έγινε τότε; Ναι, προφανώς κοιμήθηκα, το βρήκες, αλλά και κάτι ακόμα.

Μια ανάμνηση, της παιδικής ηλικίας, μεταβρεφικής να πω καλύτερα, εκείνης που κάποιοι λένε ότι δε θυμάσαι τίποτα, ξεπήδησε στην επιφάνεια!

Είμαι πάρα πολύ μικρούλα, υπολογίζω γύρω στα τρία, όσο είναι η κόρη μου τώρα, και βρίσκομαι με την ξαδέρφη μου τη Νόρα στο σπίτι της γιαγιάς «μάνας». Έτσι τη φώναζα: «γιαγιά μάνα».

Το όνομα της ήταν Θεοδώρα αλλά νόμιζα ότι τη λέγανε «μάνα», επειδή έτσι την αποκαλούσαν η μαμά μου και οι θείοι /θείες μου, και ήταν και πολλοί εκείνοι!

Είμαι με την ξαδέρφη μου λοιπόν στο σπίτι της γιαγιάς «μάνας» και της χτενίζουμε τα πολύ μακριά μαλλιά της, στιλ Ραπουνζέλ, που τα είχε πάντα κότσο.

Τι την χτενίζουμε, τη ξεμαλλιάζουμε πες καλύτερα! Δε τη θυμάμαι να δυσανασχετεί πάντως, καθόταν εκεί στωικά να της τραβάμε τα μαλλιά για να την κάνουμε όμορφη!

Στη συνέχεια τη βάλαμε να μας πει παραμύθια.

Όπου κι εκείνη, καλή της ώρα εκεί που βρίσκεται, έκανε φιλότιμες προσπάθειες να πει το παραμύθι -μύθι μύθι, το κουκί και το ρεβίθι, δως του κλότσο να γυρίσει, παραμύθι να αρχινήσει-, αλλά ούσα κουρασμένη, την έπαιρνε ο ύπνος κατά την αφήγηση και μας έλεγε άλλα αντί άλλων, που καμία σχέση δεν είχαν με παραμύθι.

Η ξαδέρφη μου είναι ένα χρόνο πιο μικρή από μένα, δεν ξέρω αν το θυμάται το σκηνικό.

Αυτή είναι μια πολύτιμη ανάμνηση από τη Μανιάτισσα γιαγιά μου και λέω πολύτιμη γιατί έχω ελάχιστες από εκείνη.

Έχω κι άλλη μια θολή εικόνα της στο κεφάλι μου, να βρίσκεται στην κουζίνα και να τηγανίζει λαλάγγια για το κορώνι της! (“κορώνι” = αγάπη μου Μανιάτικα).

Αυτό, για εκείνους που λένε «μικρό παιδί είναι, δε θα θυμάται».

Ξέρεις, όταν ζούμε μια χαρούμενη στιγμή, βιώνουμε ευτυχία την ώρα που πραγματοποιείται αυτή η στιγμή αλλά και κάθε φορά που την ανασύρουμε από τη μνήμη μας.

Γι' αυτό είναι σημαντικό να χτίζουμε όμορφες αναμνήσεις στα παιδιά μας.

Την έχασα πολύ μικρή τη “γιαγιά μάνα” και δεν πρόλαβα να αποκτήσω πολλές μαζί της.

Δεν έχω συχνές επαφές με τη μανιάτικη πλευρά μου και κρίμα, διότι λίγο αυτό το αγέρωχο, το θαρραλέο, το “δε μασάω”, ρε παιδί μου, θα τα ήθελα σαν χαρακτηριστικά μου.

Κι ίσως να μου είχε φανεί χρήσιμο αυτό το “κρατάω Μανιάτικο”. Νομίζω ότι συγχωρώ και προσπερνώ και ξεχνώ πιο γρήγορα απ' ότι πρέπει!

Ε και λίγη “αγριάδα” για να είμαι ειλικρινής, κακό δε θα μου έκανε, ντιπ για ντιπ φλώρος είμαι, το DNA μου μέσα!

Δηλαδή, λέω ότι είμαι μισή Μανιάτισσα και δεν το πιστεύει κανείς!

Διήγηση από την φίλη μας Nouazeta!!!